I&D beroepen
De benaming “informatie-documentatie” is van toepassing op vele beroepen, die onderling erg verschillend zijn. De technologische evolutie die we de laatste decennia gekend hebben heeft I&D professionals gestimuleerd om zichzelf heruit te vinden, zich te specialiseren, te innoveren. De diversifiëring van de tools en de veranderingen in de gewoontes op de werkvloer hebben ertoe geleid dat zij samenwerken met specialisten uit andere domeinen zoals informatica, linguïstiek, communicatie, personeelsbeleid, en vele andere.
Het is om die reden dat we ervoor gekozen hebben om de beroepen in grote richtingen onder te verdelen in plaats van te proberen een volledige lijst op te maken die snel weer verouderd zou zijn. Elke tak stelt een “familie” van beroepen voor, in functie van het hoofddoel waarvoor informatie gebruikt wordt.
Toepassingsgerichte informatie
In deze familie van beroepen in informatie/documentatie gaat het er vooral om om informatie aan te passen aan de noden van de klant.
Dat is bijvoorbeeld zo in het geval van de documentalist, die een collectie beheert en op die manier ten dienste staat van een specifieke doelgroep in een publieke of private context. Hij verzamelt en behandelt informatie om die nadien te verspreiden via producten als catalogi, persoverzichten, bibliografieën of samenvattingen in functie van de vraag. Hij klasseert en indexeert documenten, ook multimedia, met het idee om de toegang te vergemakkelijken. In sommige organisaties is de functie van het verzamelen van informatie een beroep op zich, dat ingevuld wordt door een information seeker of een researcher.
De archivist werkt meer in een perspectief van bewaring en bescherming van een documentair patrimonium. Of de documenten nu gerelateerd zijn aan de Staat, aan een genootschap of aan een bedrijf, zijn taak bestaat erin om de publieke toegang te vergemakkelijken, in het bijzonder voor onderzoekers. Net zoals de documentalist staat hij in voor het verzamelen en klasseren van de documenten.
Aan het culturele uiteinde van het spectrum bevindt zich de bibliothecaris die een collectie van documenten en content beheert om die ter beschikking te stellen van een bepaald publiek. Wat ook de oriëntatie is van de (openbare, universitaire, gespecialiseerde,… ) bibliotheek, de bibliothecaris is als het ware de tussenpersoon tussen de schrijverswereld en de lezer. Hij ontvangt het publiek, geeft raad, oriënteert de gebruiker. Hij vervult een belangrijke sociale rol door kansarmen te helpen om toegang te krijgen tot informatie en organiseert randactiviteiten zoals debatten, tentoonstellingen, animatie, ateliers, lezingen, enz.
Procesgerichte informatie
Elke organisatie brengt documenten voort in het kader van haar activiteiten. Het beheer en de veiligheid van die documenten gedurende hun hele levenscyclus, vanaf het ontstaan tot het moment van archivering, is een andere richting binnen de beroepen van informatie & documentatie.
Zo zorgt de record manager voor het definiëren en toepassen van strategieën en procedures die medewerkers toelaten hun documenten gemakkelijk terug te vinden en zich te beschermen ingeval van juridisch risico. Door hun omgang met complexe programma’s voor elektronisch documentbeheer vragen deze beroepen een grote technische beheersing van informaticatoepassingen en een intense samenwerking met informatici. De document controller concentreert zich op de technische documenten die gegeneerd worden in het kader van een project. Hij controleert de kwaliteit van de documentatie en waakt erover dat deze in overeenstemming is met de intern geldende documentaire normen.
De databankbeheerder is nog nauwer verbonden met informatica. Hij staat in voor de coördinatie, het behoud en de veiligheid van alle types van gegevens, waarvan hij de classificatie, de toegang en het gebruik verzekert, door een systeem van bewerkingen en query’s. Het hoofd van een open dataproject werkt in dezelfde strekking. Dit soort werk komt voort uit de wens om openbare gegevens open te stellen voor Internetgebruikers.
Communicatiegerichte informatie
Informatieberoepen verschuiven vaak naar vakgebieden die samenhangen met communicatie. De grens tussen deze twee concepten is immers vaag en verandert naargelang de expertise.
Zo komt de I&D professional terecht in de functie van webmaster. Hij ontwerpt, ontwikkelt en modereert websites. Hij kan eerder overhellen naar de technische kant en zich bezighouden met opbouw, indexering, statistieken en onderhoud. Hij kan ook meer overhellen naar de kant van de editor en zich toeleggen op het schrijven van content. Het werk van de informatie-architect situeert zich in een eerder stadium en bepaalt de rangschikking en typologie van de inhoud van websites, maar ook voor Intranettoepassingen, GED programma’s of om het even welke andere applicatie met informatie. Door de inhoud in een boomstructuur te gieten optimaliseert hij de navigatie en het zoeken naar informatie.
De community manager staat met het ene been in strategie en met het andere in informatie en modereert en dynamiseert de uitwisseling op sociale media. Hij verenigt een gemeenschap van Internetgebruikers rond een gemeenschappelijke interesse, terwijl hij ook waakt over de gedragscode. Op die manier kan een organisatie haar aanwezigheid op sociale media uitbouwen en waken over haar e-reputatie.
Strategiegerichte informatie
Van grondstof wordt informatie steeds vaker een toegevoegde waarde en neemt een steeds prominentere plaats in in de strategie van bedrijven.
De verantwoordelijke voor attendering houdt de juridische, technologische of maatschappelijke omgeving in het oog, alsook de concurrentie en tal van andere zaken. Op die manier kan hij kleine signalen opsporen die zullen bijdragen aan het formuleren van prognoses. Hij helpt om een doelgroep vast te leggen en neemt deel aan het verzamelen, bewerken, analyseren en verspreiden van informatie. Hij oriënteert de beslissingen van bevoegde personen door te wijzen op kansen en bedreigingen. Zijn werk benadert soms de linguïstiek of de statistiek, als het gaat om text mining of data mining.
De knowledge manager staat eveneens in contact met een netwerk van experts en bevordert de creatie, de kapitalisering, de toegangsmogelijkheden en het delen van kennis. Hij draagt bij tot de ontwikkeling van innovatie, alsook tot het voortbestaan van kennis in overgangsperiodes tussen generaties. Hij kan ook een gedeelde praktijk bevorderen of het gebruik van toepassingen voor contentbeheer en samenwerking aanmoedigen.
Competentiegerichte informatie
Het doel van de I&D trainer is het bijbrengen van informatievaardigheden, in een documentatiecentrum, in een bibliotheek, binnen het academisch milieu of zelfs in om het even welke arbeidsorganisatie. Hij kan enkel lesgeven of ook onderzoek doen. Het organiseren van opleidingen in het zoeken naar informatie kan een regelmatig terugkomende taak zijn voor om het even welke I&D professional. Hij waakt er dan over om ervoor te zorgen dat zijn publiek zijn zoekopdrachten zelfstandig kan uitvoeren en de juiste methodes en hulpmiddelen ter beschikking te stellen.
Voor meer informatie :
https://www.abd-bvd.be/ins/re_me/archive/defis-metiers-information-documentation-accart.pdf
http://www.deboecksuperieur.com/titres/132647_2_0/9782804191405-architecture-de-l-information.html