Doc'Moment (in videoconferentie)
De complexiteit van de openheid: debat over de toekomst van Open Science
Doc’Moment: het ABD-BVD-Studiemoment – vrijdag 18 december 2020 (17:00 – 19:00)
De complexiteit van de openheid: debat over de toekomst van Open Science
Sara Decoster, Stafmedewerker Open Science, KU Leuven
Toen Stevan Harnad in 1994 suggereerde dat onderzoekers hun publicaties gratis beschikbaar zouden maken voor allen, was dit, in de woorden van de betrokkene zelf een “subversief voorstel”. Vandaag is open science alomtegenwoordig in de academische wereld. Intussen is het een prioriteit geworden voor de Europese Commissie, die de principes ervan oplegt aan de onderzoekers die zij financieert.
En gaat alles dan goed? Niet noodzakelijk. Niet zo lang geleden kon het debat in grote lijnen samengevat worden als een tegenstelling tussen enerzijds schraapzuchtige uitgevers, die, voortgedreven door winstbejag, afstotelijk hoge abonnementsprijzen oplegden, en anderzijds de universiteiten, die argumenteerden dat wetenschap voor iedereen toegankelijk moet zijn, zowel voor minder gegoede onderzoekers, die misschien in een ontwikkelingsland werken, als voor de belastingbetaler.
Vandaag spelen uitgevers het spel van open science volledig mee, maar ze trachten nog steeds hun voorwaarden op te leggen. Het is niet uitzonderlijk dat een onderzoekers zijn artikel voor iedereen mag open stellen, op voorwaarde dat hij een paar duizenden euro’s aan “publicatiekosten” betaalt. Aangezien het hier om een zeer lucratief businessmodel gaat, zijn er “roofuitgevers” verschenen. Zij proberen onderzoekers te verleiden om in een nepwetenschappelijk tijdschrift te publiceren, dat online gezet wordt zonder dat de essentiële peer review etape gevolgd wordt.
Open science issues zijn dus heel wat complexer geworden dan ze vroeger waren. Daarbij komt nog dat het toepassingsgebied van open science zich vandaag niet meer beperkt tot artikels, maar gaat over de hele wetenschapscyclus, o.a. over data. Het openstellen van andere vormen van wetenschapsoutput gaat evenwel gepaard met specifieke problematieken. Data bijvoorbeeld kunnen niet systematisch voor iedereen opengesteld worden zonder voorwaarden. Het geval van persoonsgegevens volstaat om dit aan te tonen.
Dit Doc’Moment heeft tot doel om te reflecteren, en vooral, te discussiëren over deze nieuwe issues.
Het Doc’Moment zal in het Nederlands en in het Frans gebeuren.
Plaats : online (de link zal verstuurd worden na de inschrijving)
Gratis voor leden (niet leden betalen €25)