Bladen voor Documentatie 2019/1 (maart 2019)
Woord vooraf
Sinds ik in 2017 de coördinatie van de Bladen overnam, is dit de eerste keer dat ik de pen (of liever gezegd, het toetsenbord) als hoofdredacteur van een nummer opneem. U weet het maar al te goed, beste collega’s: ons vakgebied, met een sociale en/of technische roeping, leidt er vaak toe dat we verschillende petjes moeten opzetten. Dat doen we natuurlijk uit noodzaak, maar ook omdat we er een vorm van voldoening uit halen, vooral om ten dienste te staan. Dat is vandaag ook voor mij het geval.
Na ‘War & Peace & Documentation’, de speciale editie van de Bladen van december 2018, waarvoor ik de redactiecommissie nogmaals hartelijk wil danken voor hun niet aflatende inzet, gaan we in 2019 van start met een iets lichter nummer.
We beginnen met een zeer interessant artikel over open access, geschreven door dr. Demmy Verbeke van de Bibliotheken van de KU Leuven. Daarnaast kunt u, zoals beloofd in de septemberuitgave (2018/3) van de Bladen, het tweede en laatste deel lezen van Siham Alaoui’s lange maar fascinerende artikel over het gebruik van een SIGB (Système Intégré de Gestion de Bibliothèque, geïntegreerd bibiliotheeksysteem) in Marokko, rijkelijk geïllustreerd met tabellen.
Half oktober 2018 organiseerde het Brusselse netwerk voor documentatie over gezondheid RBDSanté een studievoormiddag onder de titel ‘Les nouveaux usages en matière d’information-documentation santé’ (Nieuwe toepassingen op het gebied van gezondheidsinformatie en -documentatie), waarover een verslag werd geschreven door Juliette Vanderveken, dat in het tijdschrift Education Santé werd gepubliceerd. Dat verslag wordt hier weergegeven met de vriendelijke toestemming van de auteur en van het tijdschrift.
Daarnaast vindt u uw vertrouwde rubrieken terug. Ik wens u veel leesgenot en hoop u binnenkort opnieuw te ontmoeten.
Samuel PIRET
Coördinator Bladen voor Documentatie
Niet alle goud blinkt: profit versus non-profit Open Access
Demmy VERBEKE, Hoofd Artes
In België wordt Open Access (OA) hoofdzakelijk nagestreefd via Green OA, dus via zelfarchivering van archiefkopieën van wetenschappelijke artikels. Omdat het meestal gaat om minderwaardige versies die pas een stuk later dan de commerciële versies beschikbaar worden, presenteert deze aanpak geen echte uitdaging voor het traditionele publicatiemodel. Bovendien worden monografieën en verzamelbundels bij Green OA doorgaans over het hoofd gezien. Een mogelijke oplossing schuilt in Gold OA, voor zowel artikels als boeken, waarbij wetenschappelijke auteurs onmiddellijk in OA publiceren. Het grote gevaar van dit model is echter dat het commercieel uitgebuit wordt, waarbij weliswaar OA gerealiseerd wordt maar aan een zeer hoge kostprijs voor auteurs en/of de instellingen waarvoor ze werken. Er bestaat echter een vorm van Gold OA die dergelijke commerciële uitbuiting uitsluit, met name Fair Gold OA. KU Leuven ondersteunt sinds 2018 deze vorm van non-profit OA via het KU Leuven Fonds voor Fair OA.
Étude de l’utilisabilité d’un système intégré de gestion de bibliothèque (SIGB) : le cas d’une bibliothèque spécialisée d’une organisation publique marocaine (2ème partie)
Siham ALAOUI, Étudiante au doctorat, département des sciences historiques, Université Laval, Québec, Canada
Informatietechnologieën worden tegenwoordig massaal gebruikt. In Marokko zien we in de bibliotheken steeds meer projecten waarbij documenten worden geïnformatiseerd. Deze projecten komen tot stand door de invoering van documenteninformatiesystemen, zogenaamde geïntegreerde bibliotheekbeheersystemen (GBBS). Die beogen een automatisering van de bibliotheektaken. Na afloop van het project en de roll-out van deze GBBS, zijn deze systemen bestemd om te worden gebruikt door de werknemers van de organisaties. Het gebruik van deze systemen wordt evenwel in vraag gesteld: de individuele perceptie ten aanzien van deze systemen is een van de bepalende factoren. Dit artikel presenteert een verkennend-beschrijvend onderzoek van deze factoren in de Marokkaanse organisatorische context.
Les nouveaux usages en matière d’information-documentation santé, des pistes de réflexion
Juliette VANDERVEKEN, Journaliste
Digitale transformatie is voor documentalisten zeker geen nieuw begrip. Integendeel, zij zijn de pioniers die de belanghebbenden en het publiek moeten helpen om zich goed te informeren. Ze waren bij de eersten die deze omschakeling doorvoerden, door het opzetten van gegevensbanken, monitoringinstrumenten, informatieportalen … Vandaag de dag is de impact van deze evolutie op de gebruikers echter enorm. In de huidige context van informatieoverbelasting, digitalisering en een gevoel van onmiddellijke toegang tot informatie, moet worden opgemerkt dat het gebruik en de praktijk zijn geëvolueerd en dat de grenzen van de beroepen die met informatie te maken hebben, evolueren. Het Brusselse netwerk voor documentatie over gezondheid (Réseau Bruxellois de Documentation Santé- kortweg RBD Santé) organiseerde een studievoormiddag met belanghebbenden uit de sector om verder na te denken over deze nieuwe toepassingen en over de (nieuwe?) rol die belanghebbenden in de gezondheidszorg en informatiedeskundigen kunnen spelen.