Bladen voor Documentatie 2016/1 (maart 2016)
Woord vooraf
Op 19 februari namen we afscheid van een denker die zijn stempel gedrukt heeft op onze tijd, Umberto Eco. Behalve semioticus, mediëvist en literatuurwetenschapper was hij ook een man van engagement voor onze samenleving.
In ons land is Umberto Eco vooral bekend bij het grote publiek als schrijver. William van Baskerville, een van de hoofdpersonages uit De naam van de roos, maakt inmiddels deel uit van het collectief geheugen. De franciscaner monnik wil doordringen tot het hart van een als doolhof opgevatte bibliotheek, om kennis te nemen van een boek dat daar verborgen ligt. Zodoende belichaamt hij niet enkel de rationaliteit, maar ook de idee dat wetenschap gedeeld moet worden, in plaats van opgesloten te blijven binnen de instellingen die de bewaring van kennis tot doel hebben.
Ook buiten zijn literair werk heeft Umberto Eco aangetoond dat het uitoefenen van de kritische zin soms om actie vraagt. Zo maakte hij een einde aan zijn jarenlange samenwerking met uitgeverij Bompiani, waarvan hij zelfs codirecteur was tussen 1959 en 1975, nadat deze in 2015 opgekocht werd door de Mondadori-groep die in handen is van Berlusconi. Samen met andere auteurs, zoals Tahar Ben Jelloun, Sandro Veronesi en Hanif Kureishi voegt hij zich bij uitgeefster Elisabetta Sgarbi, die de nieuwe onafhankelijke uitgeverij « La nave di Teseo » opricht, waarbij hij ook financieel zijn bijdrage levert.
De eerste titel die « La nave di Teseo » publiceert is Umberto Eco’s Pape Satàn Aleppe. Dit postuum boek leest als een aanklacht tegen een een maatschappij waarin het denken in de ban is van de waan van de dag. Hoe streng dit oordeel ook mag klinken, het verschijnen van het boek bij een nieuwe uitgeverij toont tegelijkertijd aan dat er altijd mensen te vinden zijn die het heft in handen willen nemen. Volgens de laatste berichten zou de Italiaanse mededingingsautoriteit de overname van Bompiani door Mondadori vernietigen. Sgarbi droomt er al van Bompiani over te kopen. Opnieuw gloort er hoop aan de horizon. Er bestaat nog zoiets als de onafhankelijkheid van informatie.
Sara DECOSTER
Les 5 défis actuels et futurs du métier de documentaliste
Jean-Philippe ACCART, Ecole hôtelière de Lausanne, directeur de bibliothèque
Ter gelegenheid van het verschijnen van de vierde editie van het boek “Métier de documentaliste” bij de Parijse uitgeverij Cercle de la Librairie, behandelt dit artikel een aantal punten die essentieel blijken voor de ontwikkeling en toekomst van het beroep van documentalist. Dit beroep, dat vaak niet, of niet op de juiste manier, erkend wordt, staat voor openheid naar het publiek, onthaal en dienstverlening en blijft nauw verbonden met waarden van het uitwisselen en delen van kennis. Om de toekomst van het beroep te verzekeren, moet het nog beter ingebed worden in het sociaal leven en binnen organisaties: door transversale projecten in de hand de nemen en te runnen, door zich de sociale netwerken eigen te maken, door een vernieuwende service uit te bouwen. In dat opzicht is het belangrijk een aantal nauw gelinkte begrippen in aanmerking te nemen, zoals o.m. het beheer van gegevens, samenwerking, bemiddeling, evaluatie en opleiding.
Datamigratie en meertalig beheer : De taaluitdaging van het Brussels Gewest toegepast in een documentatiecentrum
Dimitri PIRAUX, Specialist in PMB – datamigratie
Stephanie WOLBEEK, Verantwoordelijke van de dienst Brudoc
Terugkoppeling over het project geleid door de dienst Brudoc van het Centrum voor Maatschappelijke Documentatie en Coördinatie rond de fusie van twee eentalige geïntegreerde bibliotheeksystemen naar één tweetalig systeem onder PMB. Met welke elementen moet er rekening gehouden worden om een dergelijk project tot een goed einde te brengen? Hoe ga je te werk? Met wie? Welke goede praktijken moeten voor, tijdens en na de datamigratie worden toegepast? Wat is de impact op de courante taken? Wat is de meerwaarde op het vlak van zoekresultaten, indexeren, catalogiseren, beheer. Dit artikel gaat dieper in op een project dat het beroepsleven radicaal verandert.
Management de l’information stratégique : Une approche centrée projet
Franck BULINGE, Maître de conférences, Docteur en sciences de l’information et de la communication, Université de Toulon
De methode die in dit artikel voorgesteld wordt beschouwt het verzamelen en exploiteren van strategische informatie als een dynamisch proces dat het geheel van het project van monitoring omvat. Het doel is om informatieproblemen op te lossen in het kader van een project. In deze methode wordt rekening gehouden met de wederzijdse afhankelijkheid van de actoren en met de technieken voor strategische monitoring. De projectgerichte aanpak laat toe om het overzicht te bewaren en real time monitoring uit te voeren. Op die manier wordt ook het principe van sociotechnisch management van informatie binnen de organisatie geïntroduceerd.
Pour l’amour du RIST : Le Réseau des documentalistes spécialisés en santé au travail
Nathalie BOONEN, Documentaliste en santé au travail, CESI asbl
Informatie is tegenwoordig voor iedereen beschikbaar. Het beroep van documentalist wordt verscheidener en intenser, waarbij professionals genoopt zijn hun kennis uit te breiden, zowel op technisch vlak als wat informatica betreft. Door te functioneren in netwerken kunnen documentatiecentra gemakkelijker samenwerken. Er komt ruimte voor uitwisseling, de professionele banden worden aangehaald, er ontstaan nieuwe projecten, de kwaliteit van de attendering verbetert, terwijl de zichtbaarheid gewaarborgd blijft en de competenties en knowhow van documentalisten in de verf gezet worden. Een voorbeeld is dat van de Services Externes de Prévention et de Protection au Travail, met documentalisten die gespecialiseerd zijn in gezondheid op het werk, het RIST.