Bladen voor Documentatie 2015/4 (december 2015)
Woord vooraf
13 november 2015 deed Parijs, Europa en de wereld op hun grondvesten daveren. De aanslagen, waarbij 130 doden en meer dan 350 gewonden te betreuren vielen, hebben de wereld zoals we die gekend hebben onontkoombaar veranderd.
Vele vragen dringen zich dwingend op. Hoe kunnen we vrede en veiligheid handhaven? Hoe kunnen we de waarden behouden die fundamenteel zijn voor onze samenleving? Hoe kunnen we toekomstige drama’s vermijden? Welke geopolitieke evenwichten moeten er gevonden worden om een stabiele wereld op te bouwen, waar het voor iedereen goed is om te leven?
De hele problematiek is bijzonder moeilijk, en er bestaat geen pasklaar of definitief antwoord op.
In een dergelijke context blijkt informatie tegelijk een complexe en strategische aangelegenheid te zijn. Efficiënte samenwerking is onmogelijk zonder een vlotte uitwisseling van informatie, zowel internationaal als binnen een bedrijf, maar het is net zo belangrijk om data te beveiligen en te vermijden dat onbevoegde personen er toegang tot zouden krijgen.
Betrouwbare informatie, waarvan de integriteit gegarandeerd is, is een kostbaar instrument om zich een mening te vormen of om een weldoordachte beslissing te nemen. Het is dankzij informatie dat wij als redelijke mensen kunnen leven.
Deze vaststelling is waardevol voor iedereen, elke dag. Het is na onderzoek van de feiten en door die van alle kanten bekeken te hebben dat we een gefundeerd oordeel kunnen vormen. Ook dat is een manier om mee te werken aan een betere wereld.
Sara DECOSTER
L’accès à long terme aux périodiques scientifiques électroniques dans les universités de la Fédération Wallonie-Bruxelles : Quelles solutions ?
Aude ALEXANDRE, Attachée, Direction du Réseau des Bibliothèques de l’Université de Liège
De duurzame toegang tot elektronische wetenschappelijke tijdschriften doet specifieke vragen rijzen die de problematiek van de bewaring van digitale data overstijgen. Na een overzicht van de verschillende risico’s en concepten die aan het begrip “duurzame toegang” verbonden zijn, behandelt dit artikel een aantal contractueel-juridische kwesties en de verschillende systemen van externe archivering voor de conservatie van elektronische tijdschriften (LOCKSS, CLOCKSS, Portico). De conclusie luidt dat er tot dusver geen kant en klare oplossing bestaat, maar wel een geheel van mogelijke en aanvullende oplossingen. Zo zijn de universiteiten van de Federatie Wallonië-Brussel sedert 2014 begonnen met de implementatie van een gamma aan concrete aanbevelingen.
Informatieveiligheid bekeken vanuit juridisch perspectief
Johan Vandendriessche, Advocaat-vennoot, Crosslaw CVBA; Gastprofessor ICT-recht, Universiteit Gent (UGent)
Informatieveiligheid is vanuit juridisch perspectief nog steeds niet op gecoördineerde wijze benaderd. Dit betekent echter niet dat er überhaupt geen wet- en regelgeving met betrekking tot informatieveiligheid bestaat. Naast een algemene zorgvuldigheidsnorm, die op iedereen van toepassing is, bestaan er talrijke specifieke verplichtingen met betrekking tot info De moeilijke taak van de verantwoordelijke voor informatieveiligheid bestaat erin deze regels te identificeren en correct toe te passen. De meest universeel toepasbare veiligheidsplicht kan teruggevonden worden in de Wet Verwerking Persoonsgegevens. Toch voorziet deze wet tot op heden nog niet in de aanstelling van een “security officer” of een meldingsplicht bij inbreuken. In het context van de herziening van het wettelijke kader met betrekking tot de verwerking van persoonsgegevens, wordt er wel druk gewerkt aan een aanzienlijke uitbreiding van de bepalingen met betrekking tot informatieveiligheid, waaronder de aanstelling van een “data protection officer” en een meldingsplicht bij inbreuken.
Le statut juridique de l’archivage électronique : Questions choisies
Amandine PHILIPPART de FOY, Avocate au barreau de Bruxelles ; LL.M candidate, Université de Melbourne
Bernard VANBRABANT, Avocat – Of Counsel, Liedekerke Wolters Waelbroeck Kirkpatrick ; Chargé de cours, Université de Liège (ULg)
De juridische waarde van digitale bedrijfsarchieven, meer bepaald van gescande documenten en de voorwaarden van archiveren, vormen het onderwerp van dit artikel. Praktische vragen krijgen een antwoord. Kan een instelling een digitaal archief benutten? Dient het oorspronkelijke papieren document bewaard te worden? Mag men zelf een digitaal archief aanleggen of is er tussenkomst van derden vereist? Met welke voorwaarden worden de dienstverleners voor elektronische archivering geconfronteerd?
Momenten uit de voorgeschiedenis van de bibliotheek- en documentatiebeweging (deel 2)
Paul SCHNEIDERS, Documentatiehistoricus op rust
Dit artikel over de voorgeschiedenis van de bibliotheek- en documentatiebeweging diept de periode 1830-1880 verder uit. Het gaat om een belangrijk moment van professionalisering van het beroep van bibliothecaris, dat op meer wetenschappelijk onderbouwde wijze uitgeoefend zou worden. In de Verenigde Staten kwam dienstverlening centraal te staan. Er werden nieuwe instrumenten ontwikkeld, zoals een index van periodieke publicaties. In die context mogen we het ontstaan situeren van de International Catalogue of Scientific Literature, die door de Royal Society opgesteld werd. Dergelijke hulpmiddelen moesten wetenschappers toelaten om het overzicht te bewaren van de steeds groter wordende productie van wetenschappelijke literatuur. In die optiek begonnen verschillende instellingen ook met ruilverkeer.