Bladen voor Documentatie 2014/3 (september 2014)
Woord vooraf
Op 4 augustus 1914 steken de Duitse troepen de Belgische grens over. Vanaf dat moment maakt België deel uit van een grote oorlog die lang en onmenselijk zal zijn. Het zijn die gebeurtenissen die deze zomer overal in ons land door talrijke ceremonies herdacht werden. Er is een eeuw voorbijgegaan, maar de vraag naar de zin van oorlogsgruwel blijft wellicht nietszeggend.
Als neutraal land en slachtoffer van een brutale aanval kan België op brede steun rekenen binnen de internationale gemeenschap. In steden als Dinant, Tamines, Aarschot en Dendermonde heerst verwoesting. Ook de vernieling van de Leuvense universiteitsbibliotheek op 25 en 26 augustus veroorzaakt bijzonder veel verontwaardiging en zorgt aan de andere kant van de oceaan voor de nodige sympathie voor de geallieerden. De vernietiging van intellectueel erfgoed wordt beschouwd als een vorm van blind geweld.
Na de oorlog moet er heropgebouwd worden. Onderricht en democratie zullen hierbij bepalende factoren zijn. In 1919 wordt het algemeen stemrecht ingevoerd, ten voordele van de volksmensen die vier jaren in de loopgraven of in bezet gebied hebben doorgebracht. Mede omdat er tegelijkertijd een investering in opvoeding nodig is, wordt in 1921 de Wet Destrée voor bibliotheken doorgevoerd. Het is vanaf dat moment dat de overheid de openbare lectuurvoorziening regelt. De bibliotheek vervult een rol van democratisering en geestelijke ontwikkeling.
Deze functies zijn eigenlijk altijd al nauw verbonden geweest met het wezen van bibliotheek en documentatie. Een bibliotheek of documentatiecentrum is niet enkel een opslagplaats. Als documenten bewaard moeten worden, dan is dat opdat ze van nut zouden kunnen zijn voor actuele gebruikers, voor toekomstige generaties, voor de vernieuwing van onze kennis.
Sara DECOSTER
De Gebruikersrevolutie
Aad BRINKMAN, Adviseur Informatie Management
Professionals die grote hoeveelheden informatie beheren voor bedrijven zullen worden geconfronteerd met een grote revolutie. Revoluties gooien bestaande systemen en structuren omver. En zodra de geest uit de fles is, valt een revolutie niet te sturen. Informatieprofessionals die denken dat ze hun zaakjes goed op orde hebben door de informatie van een organisatie goed en gestructureerd te beheren zullen de eerste slachtoffers van deze revolutie zijn: de gebruikersrevolutie.
MUNTPUNT : De beleving in het hart van Brussel
Eva DREES, Woordvoerster, Pers en Public Relations, Muntpunt
Jana DE MEULEMEESTER, Stagiaire, Pers en Public Relations, Muntpunt
Muntpunt is een communicatiehuis met een hedendaagse belevingsbibliotheek in hartje Brussel, op het Muntplein. Het is de plek voor ontmoeting en informatie over Nederlandstalige cultuur en gemeenschapsdiensten, en dit voor een divers publiek van bewoners, bezoekers en gebruikers van de hoofdstad. Als katalysator van mensen en ideeën, brengt Muntpunt zijn partners en publiek dichter bij elkaar om samen dingen te doen bewegen en actieve deelname aan en beleving van Brussel te stimuleren. Daarom werkt de vereniging rond hedendaagse thema’s die verankerd zijn in de hoofdstad, zoals bijvoorbeeld dans. De opzet ligt vaak binnen een culturele, sociale, educatieve of recreatieve context, met aandacht voor geletterdheid of voor problematieken die iedereen aanbelangen, zoals werk. Muntpunt wil een inclusief project zijn, toegankelijk voor iedereen. Muntpunt vzw is een initiatief van de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) en de Vlaamse Overheid.
Le renouveau d’une bibliothèque scolaire : L’exemple de Saint-Boniface-Parnasse à Ixelles
Aurélie MAROQUIN, Étudiante en Master Littérature de jeunesse : formation aux métiers du livre et de la lecture pour jeunes publics, Université de Cergy-Pontoise/École Supérieure du Professorat et de l’Éducation (ESPE) de Versailles, diplômée de l’Institut d’Enseignement supérieur Social et Sciences de l’Information et de la Documentation (IESSID), bachelier Bibliothécaire-Documentaliste
Het Instituut Saint-Boniface-Parnasse is een vrije middelbare school. Het instituut maakt deel uit het katholieke onderwijs van Elsene. Het algemeen secundair onderwijs omvat een bibliotheek die nog nooit gerund werd door een verantwoordelijke die bibliothecaris was van opleiding. Alleen Mevrouw Smets, lerares Frans, heeft de mogelijkheid om 2 uur per week aan de bibliotheek te besteden. Het werk bestond er dus in om een professionele uitstraling te geven aan de bibliotheek. De afdeling fictie werd vernieuwd en gereorganiseerd. Een informatisering werd verder mogelijk gemaakt dankzij PMB. Ook heeft er een ontmoeting plaatsgevonden met Thomas Lavachery en Déborah Danblon. Er werden bovendien verschillende promotieactiviteiten op touw gezet. De verantwoordelijken van de bibliotheek kregen een opleiding om met de verschillende hulpmiddelen die geïntroduceerd werden om te gaan. Deze bibliotheek heeft dus een nieuw gezicht gekregen en is een plaats geworden van cultuur, ontmoeting en dialoog.
Het VOWB-pilootproject voor een gedistribueerd depot van gedrukte biomedische tijdschriftencollecties
Katrien ALEWAETERS, Hoofd Medische Bibliotheek, Vrije Universiteit Brussel
Cathy BRUSCHINI, Tijdschriftenbeheer, KCGG (voormalige Biomedische bibliotheek UGent)
Ann DE MEULEMEESTER, Beleidsmedewerker, KCGG (voormalige Biomedische bibliotheek UGent)
Inge DISCART, Teamleider informatiespecialisten Bibliotheek 2Bergen, Katholieke Universiteit Leuven
Imke HANSEN, Prenten, Kaarten & Plannen, Koninklijke Bibliotheek van België
Anke JACOBS, Projectcoördinator Anet, Universiteit Antwerpen
Dirk SCHOONBAERT, Bibliothecaris, Instituut voor Tropische Geneeskunde
Paul SIJSMANS, Universiteitsbibliotheekdiensten, Katholieke Universiteit Leuven
In 2006 startten 6 instellingen binnen het Vlaams Overlegorgaan inzake Wetenschappelijk Bibliotheekwerk met een pilootproject om tot een gedecentraliseerde depotservice voor biomedische tijdschriften te komen. Vooraleer van start te gaan zocht de werkgroep consensus over een aantal basisprincipes en criteria voor te bewaren titels. Daarnaast werden afspraken gemaakt rond interbibliothecair leenverkeer en werd een zogenaamd gedistribueerd bewaarbeleid vastgelegd dat door de participerende instellingsbesturen ondertekend werd. Er werd gestart met een lijst van 2.500 titels die voor depotdoeleinden in aanmerking konden komen. Daarnaast ontwikkelde Anet (UAntwerpen) een webgebaseerde toepassing waarin de statussen en verhuisbewegingen van de betrokken titels up-to-date werden gehouden. De eindevaluatie in 2012 werd als zeer positief ervaren, al blijven er een aantal op te lossen issues waardoor het project niet als afgesloten kan beschouwd worden. De werkgroep formuleerde een aantal aanbevelingen die in functie van een eventuele verderzetting, maar ook voor toekomstige depotprojecten, als “best practice” kunnen dienen.
Verslag
Internet : Une histoire belge
Stephanie WOLBEEK, Administratrice, Association Belge de Documentation (ABD-BVD) en collaboration avec Christophe FERTANI