Bladen voor Documentatie 2011/4 (december 2011)
SPECIAAL NUMMER
Inforum 2011
I&D: for dummies???
Woord vooraf
We hebben het genoegen u opnieuw een themanummer over het in mei gehouden Inforum aan te bieden. Niet-leden die toevallig dit nummer zouden raadplegen, onder de noemer Inforum organiseert de Belgische Vereniging voor Documentatie jaarlijks haar hoofdactiviteit, een studiedag over belangrijke actuele onderwerpen die betrekking hebben op informatie en documentatie, een moment van kennisverspreiding en ervaringsdeling voor collega’s uit de sector en een uitstekende gelegenheid tot netwerkvorming.
Ik keek het even na: in 2008 besloten we om vanaf dan – we hopen natuurlijk dat het net als Inforum zelf, een traditie wordt – telkens een themanummer van Bladen voor Documentatie aan het voorbije Inforum te wijden. Ik herinner me nog dat de hoofdredacteur van dit blad voor wie ik overigens een enorm respect heb voor wat hij binnen ABD-BVD realiseert, me op kousenvoeten voorstelde om jaarlijks een nummer aan Inforum te wijden. Positief vanzelfsprekend daar in de eerste plaats onze leden maar verder ook iedere professional die er zou aan denken deze Bladen te raadplegen, nog een keer de tijdens deze dag behandelde thema’s kan nalezen, misschien zelfs vanuit een ietwat andere invalshoek dan de spreker/auteur dat tijdens zijn uiteenzetting deed. Indien ik toen geweten had dat hij me elk jaar zou vragen om het editoriaal te schrijven, had ik ongetwijfeld getracht om hem op andere ideeën te brengen. Niettegenstaande, volgend jaar hebben we een jubileumnummer, het vijfde in de reeks gewijd aan Inforum.
Aan het einde van elk Inforum schotelen we jullie een evaluatieformulier voor waarin dit jaar naast de steeds terugkerende vragen over wat jullie denken over de uiteenzettingen en de organisatie, twee gerichte vragen stonden naar het moment wanneer deze dag te organiseren (april of mei) en wat over een studienamiddag of een Inforum over auteursrecht. Aansluitend hierop kan ik jullie nu al vertellen dat het op 31 mei 2012 over copyright zal gaan. Uit de besprekingen binnen de Inforumwerkgroep komt dat we opnieuw sprekers uit binnen- en buitenland het onderwerp zullen laten uitdiepen. De specialisten die we tot nu toe contacteerden zijn echte klasse in hun materie maar we zullen daarbovenop nog trachten u een topper van formaat te brengen, hopelijk slagen we hierin, in elk geval hierover later meer.
Maar terug naar Inforum 2011 – I&D: for dummies???” een ietwat integrerende titel om enkele nieuwe tendensen of nieuwe potentiële werkinstrumenten voor onze verschillende I&D-beroepen de revue te laten passeren. De titel heeft niemand afgeschrokken, de opkomst is een van de beste tijdens de afgelopen tien jaar. Een titel die ons toeliet om erg verschillende onderwerpen te behandelen: hoe een institutionele repository uitbouwen, wat met een bibliotheek op Twitter, de mogelijkheden van virtuele vraag & antwoord-dienstverlening, QR-codes en cloud computing voor informatiecentra. Normaal was er nog een uiteenzetting gepland over slimme informatie- en communicatiesystemen en wat dit voor ons betekent in onze dagelijkse (beroeps)bezigheden en in de toekomstige mogelijkheden. Door de verkeerschaos de ochtend van Inforum, ook ik heb er ten volle van genoten, raakte de spreker niet tijdig uit Nederland tot Brussel.
Kortom te diverse onderwerpen om een overkoepelende titel te vinden en dus een titel die meteen duidelijk maakt dat ons steeds evoluerend takenpakket met complexer wordende technologische hulpmiddelen zeker niet mag onderschat worden.
Jullie zijn hiervan nog steeds niet overtuigd, pluis dit nummer (en natuurlijk ook alle andere) van Bladen voor Documentatie uit en ik ben er zeker van dat jullie de verdoken betekenis van deze titel kunnen onderschrijven.
Dank voor jullie talrijke aanwezigheid en daarbij jullie uitermate positieve waarderingen die niet anders kunnen dan ons tevreden stellen vooral omdat we er na al die jaren in geslaagd zijn jullie een forum aan te bieden waar jullie op een eenvoudige manier ervaringen konden uitwisselen.
Onze dank gaat verder in de eerste plaats naar de sprekers en de moderatoren zonder wie deze dag niet mogelijk zou zijn geweest.
We hebben natuurlijk ook een aantal zalen nodig voor de uiteenzettingen, de lunch en de afsluitende receptie. Dank hiervoor aan de Koninklijke Bibliotheek van België en vooral de directeur-generaal die ons zeer welwillend deze infrastructuur ter beschikking stelt. We kregen dit jaar tevens de gelegenheid om tijdens een van de breaks of tijdens de lunchpauze het Librarium te bezoeken, een permanente en vooral unieke tentoonstellingsruimte binnen de Koninklijke Bibliotheek over de geschiedenis van het boek en het schrift.
Dank ook aan de tolken, de hostessen, de catering en de technische bijstand voor de schitterende logistieke ondersteuning die ze verlenen. De inbreng van de ABD-BVD-Inforumwerkgroep maakte de gehele organisatie mogelijk. Dank aan elk van de leden en zeker ook aan de Raad van Bestuur van ABD-BVD dat ze me opnieuw het vertrouwen schenken om Inforum 2012 voor te bereiden.
Kwaliteit hopen we jullie niet alleen tijdens ons volgende Inforum te kunnen aanbieden maar ook tijdens de maandelijkse studienamiddagen. Vanzelfsprekend hopen we dat deze Bladen voor Documentatie ten volle aan jullie verwachtingen voldoen.
Marc VAN DEN BERGH
OAI-PMH for dummies : Comment mettre en place un dépôt institutionnel avec des ressources limitées ?
Patrice X. CHALON, Knowledge Manager, Centre Fédéral d’Expertise des Soins de Santé (KCE)
Luc HOURLAY, Bibliothécaire/Webmaster, Centre Fédéral d’Expertise des Soins de Santé (KCE)
In 2006 evalueerde het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE), een recent opgerichte federale instelling, de mogelijkheid om een institutioneel depot te ontwikkelen conform aan de OAI-PMH interoperabiliteitsstandaard. Rekening houdend met de beperkte bronnen werd het opstellen van een specifieke software uiteindelijk niet weerhouden; het gebruik van het beschrijvingsproces van de verslagen binnen het geÏntegreerd beheer van het bibliotheeksysteem (in het Frans SIGB genaamd) had de beste kosten-baten verhouding. In 2010 verkreeg het open-source bibliotheeksysteem van het KCE de serverfunctie OAI-PMH; dit stond het KCE toe om haar rapporten open te stellen aan de aggregatoren van metadata, maar eveneens om te overwegen haar eigen aggregatoren voor specifieke domeinen te ontwikkelen. In dit artikel beschrijven we het proces dat tot de ontwikkeling leidde van een institutioneel depot vanuit een SIGB. Eveneens wordt de uitdaging besproken dat de opstelling van aggregatoren met zich meebrengt.
Twitterende bibliotheken: Een praktische handreiking
Wilma VAN DEN BRINK, Informatiespecialist Maatschappij en Recht, Hogeschool van Amsterdam
Twitter lijkt het nieuwe wondermiddel te zijn om in contact te komen en banden te smeden met de doelgroep. Het aantal bibliotheken dat daarom een Twitteraccount opent groeit hard. Maar worden de verwachtingen ook gehaald? Het artikel staat stil bij de wijze waarop bibliotheken en informatiespecialisten gebruik maken van het sociale netwerk: Twitter. Bovendien biedt het praktische handreikingen voor organisaties die op zoek zijn naar het strategisch inzetten van dit netwerk.
Les nouveaux usages numériques : Les services questions/réponses virtuels
Jean-Philippe ACCART, Directeur des études, Universités de Berne et Lausanne – Programme Master ALIS
Bibliotheken en andere informatiediensten (vooral uit de publieke sector, in mindere mate uit de private) bieden hun bibliografische omschrijvingen meer en meer virtueel aan. Ze zien hierin een manier om aanwezig te zijn op het Internet en het geeft hen tevens de gelegenheid aan promotie te doen. Het geeft hen tal van voordelen, niet in het minst een rechtstreeks contact met de gebruiker en de mogelijkheid om te anticiperen op eventuele vragen. De huidige technologie, inclusief Web 2.0, biedt interessante mogelijkheden om een efficiënte en aantrekkelijke virtuele dienstverlening aan te bieden. I&D-professionals die zich hiertoe engageren, krijgen de gelegenheid te kiezen tussen een eenvoudige of een meer gesofisticeerde virtuele dienstverlening. In Frankrijk, in Europa en op wereldvlak ontwikkelt de virtuele dienstverlening en komt men stilaan tot netwerkvorming.
Een nieuwe wind: Bibliotheken en cloud computing
Matt GOLDNER, Product & Technology Advocate, OCLC
Cloud computing is een nieuw technologiemodel voor IT-diensten dat veel bedrijven en organisaties overnemen. Het stelt hen in staat af te stappen van het lokaal hosten van meerdere servers en apparatuur en voortdurend te moeten reageren op hardware-uitval, software-installaties, upgrades en compatibiliteitsproblemen. Voor veel organisaties kan cloud computing processen vereenvoudigen en tijd en geld besparen. Dit artikel definieert cloud computing en toont aan hoe het afwijkt van andere soorten van automatisering. Ook bespreekt het hoe oplossingen op basis van cloud computing aan bibliotheken voordeel zouden kunnen bieden in drie belangrijke gebieden: technologie, data en gemeenschap.
Codes QR : Un gadget ou un nouvel outil ?
Philippe ALLARD, Chef de projet chargé de la gestion de la Cellule Web de la Ville de Bruxelles, GIAL
De QR-code – in Japan bedacht in 1994 – is aan zijn opmars in Europa begonnen. Betreft het hier alweer eens een gadget gebruikt door reclamemensen en andere communicatoren om de aandacht te trekken van de sociale nerd? Zou deze 2D-code concreet kunnen gebruikt worden in onze bibliotheken en documentatiecentra en een zekere meerwaarde aan de informatie toevoegen? Tijdens de uiteenzetting zal blijken dat deze QR-codes heel gemakkelijk te produceren zijn en gelezen kunnen worden door een steeds toenemende massa van smartphoneusers. Het gebruik ervan in de communicatie- en zakenwereld kan de openbare sector en in het bijzonder de informatiewerkers op nuttige wijze inspireren.