Bladen voor Documentatie 2010/2 (juni 2010)
Woord vooraf
De zomer heeft eindelijk zijn intrede in het land gedaan! En wie zomer zegt, denkt aan “vakantie”. Talrijk zullen dan ook degene zijn die zich richting verlof zullen begeven. Laat ons hopen dat dit een zorgeloze reis moge wezen zonder uitbarstende vulkanen, vrij van (motor)pech en files met wegenwerken die tegen die tijd tot het verleden behoren zodat wij zorgeloos onze bestemming kunnen bereiken waar wij ons wensen te ontspannen, ver van de professionele rompslomp.
Voor de Bladen wensen wij eigenlijk juist hetzelfde. Hopende dat het traject tussen twee nummers probleemloos verloopt en dat wij op regelmatige basis een station met artikels onze weg moge kruisen zodat wij onze Bladen kunnen voltanken of dat wij langs de editoriale route één of andere rijpe tekst kunnen plukken van een documentenboom. Hoewel deze stations en bomen niet altijd eenvoudig te vinden zijn.
Er moet gezegd dat de samenstelling van dit nummer één van de moeilijkste bleek te zijn zodat ik eerst dacht niets te kunnen klaren voor deze maand juni. En toch, ik weet uit welingelichte bron dat dit nummer het meest gelezen nummer blijkt te zijn, want u neemt het namelijk mee op verlof om het lezen naast het zwembad of op het strand (mocht dit nu niet waar zijn, laat mij dan tenminste even geloven dat het zo is!).
Maar laat ons ernstig blijven. Wanneer men niet exact de reden kan vaststellen waarom deze artikels van dit tweede trimester zo op zich laten wachten hebben, kan ik u aan de andere kant toch vertellen hoe dit nummer tijdig bij u in de brievenbus viel. Dit is helemaal te danken aan een belangloze maar niet minder gemotiveerde ploeg! De voorafgaande weken werd er intens en onder grote druk gewerkt in de schoot van de groep met o.a. de vele contacten met de potentiële auteurs, alsook met het herlezen en vertalen van de teksten. Dus wens ik hier al deze mensen te bedanken voor hun niet aflatende inspanningen en waarvan u de namen terug vindt op de tweede bladzijde van ons tijdschrift. Zonder hen zou u nu deze Bladen niet aan het verslinden zijn in uw ligstoel.
Onze dank gaat uiteraard ook naar de auteurs die ons toch nog op tijd deze kwalitatieve artikels bezorgden, want desondanks sommige hinderpalen is de kwaliteit aanwezig in al deze bijdragen, gaande van privé-archieven tot het semantische web of over institutional repositories, zonder het verslag te vergeten van de 10de Archiefdagen van de UCL alsook een nieuwe rubriek gewijd aan bibliotheken en documentatiediensten: Docs in voorraad.
In september bewandelen wij dan weer een gekende weg dat ons zoals elk jaar een overzicht zal geven van alle presentaties/artikels die het Inforum opleverden op 29 april in de Koninklijke Bibliotheek.
In de loop van de maand december wordt dan opnieuw een speciaal nummer samengesteld in verband met Europa. Dit zal dan onze manier zijn om het Belgische Voorzittersschap van de Europese Unie in de verf te zetten.
Zoals u kunt waarnemen valt er zeker geen dynamismeverlies vast te stellen bij de ploeg van de Bladen, verre van. Wij werken momenteel zelfs aan projecten voor het volgende jaar die ons naar onontgonnen gebieden zullen leiden, maar dit is nog ietwat vroeg om hier over uit te wijden.
Mag ik jullie in naam van gans de ploeg een goed verlof, een mooie zomer en… een behouden vaart wensen!
Guy DELSAUT
Institutional repositories als wetenschappelijk communicatiemodel: Mogelijkheden en knelpunten
Stefaan JACOBS, Hoofdbibliothecaris, FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie – Bibliotheek Queteletfonds
De serials crisis heeft de academische wereld ertoe aangezet om alternatieve communicatiekanalen voor we-tenschappelijke publicaties te zoeken. Eén daarvan zijn de institutional repositories (IR). In dit artikel wordt nagegaan of de IR de doelstellingen van wetenschappelijke communicatie, namelijk registratie, validatie, verspreiding en pre-servering kunnen vervullen. De conclusie is dat dat voor registratie, verspreiding en archivering weinig of geen pro-blemen stelt. Voor de validering moeten alternatieven gezocht worden voor de peer review die nu door de uitge-vers van de tijdschriften wordt georganiseerd. Hier zouden valideringsbureau’s een oplossing kunnen bieden. Het succes van de IR’s als communicatiemodel hangt voor een groot deel af van de bereidheid van de auteurs om hun artikels hierin te deponeren en van de druk die de academische instellingen willen uitoefenen om hen hierin te stimu-leren.
Comment contribuer à la collecte et à la conservation de sources pour les historiens de l’écologie : L’exemple d’étopia
Marie-Laurence DUBOIS, Documentaliste, Responsable du centre de documentation et du centre d’archives privées, étopia
Étopia – animatie- en onderzoekscentrum voor politieke ecologie – is een erkende vereniging binnen de perma-nente vorming en een centrum voor private archieven dat deze van de milieubeweging en de politieke ecologie samenbrengt. Dit artikel beschrijft uitvoerig de verschillende fases van het systeem dat gebruikt wordt om elektro-nisch de lopende archieven van de voornaamste inbewaringgevers te beheren. Het principe bestaat eruit de ar-chiefvormers hun archieven te laten omschrijven en hen zelf een deel van hun elektronische productie in bewaring te laten geven dank zij de Alexandrie-software. Dit experiment wenst niet de traditionele archiveringsprocedures te vervangen. Het brengt een antwoord op de noodzaak de toegenomen massa aan elektronische producten te beheren en er de bewaring/conservering van te verzekeren. Gelet op het politieke karakter van deze archieven stelt men zich in dit artikel ook de vraag wat met de behandeling van dit type archief met als doel het geheugen/de herinnering maar tevens de democratische transparantie te vrijwaren.
Dit artikel is een geüpdate versie van het artikel verschenen op de étopia webstek in augustus 20081. Het werd op-nieuw uitgegeven met de vriendelijke toelating van de auteur.
Ontologies et web sémantique… L’ère du documentaliste a-t-elle sonné ?
Sébastien DECLERCQ, Étudiant en Master Information, Communication & Document, Université Lille 3 – Charles de Gaulle
Het semantisch web komt steeds meer ter sprake in de vakliteratuur. Bepaalde begrippen blijven eerder vaag en onverklaard. Bedoeling van het artikel is deze elementen te omkaderen en een link naar de praktijk te vinden. De auteur begint met de omgeving van het semantisch web te bekijken, een intrinsieke definitie uit te tekenen, het rea-liseren van een ontologie etc. Verder wordt dan de Web Ontology Language (OWL) als nieuwe informaticataal voorgesteld dit om de ontologie te kunnen ondersteunen. Uiteindelijk zal het artikel nagaan welke weerslag deze nieuwe terminologie heeft binnen het I&D-domein en de rol die de I&D-professional kan vervullen bij het toepassen en het beheer van deze nieuwe informatietool.
Docs in voorraad
RoSa – Rol en Samenleving: Informatie inwinnen over gelijke kansen, feminisme en vrouwenstudies
Dominique J.B. VANPÉE, Lid van het Publicatiecomité van Bladen voor Documentatie, Belgische Vereniging voor Documentatie (ABD-BVD)
Verslag
La valorisation des archives : Dixièmes Journées des archives de l’Université catholique de Louvain
Sophie DIKOFF, Archiviste, Université Montpellier 1
Florence MATTEAZZI, Attaché aux Archives de la Ville de La Louvière