Bladen voor Documentatie 2008/1 (maart 2008)
Woord vooraf
“Je suis venu te dire que je m’en vais” [Serge Gainsbourg – “Ik kwam je zeggen dat ik je verlaat“] Het liedje is uit(gezongen). Ik zal niet langer meer hoofdredacteur zijn van de Bladen voor documentatie. Voortaan zal mijn collega Guy Delsaut alleen verantwoordelijk zijn voor de editoriale lijn van het tijdschrift van onze vereniging. In tegenstelling tot het liedje zal mijn vertrek niet met tranen gepaard gaan maar integendeel met het gevoel van de vervulde plicht. Guy en ikzelf, waarvan ik het voortreffelijke werk wens te onderstrepen vanaf de eerste dag dat hij geïntegreerd werd in de ploeg, hebben de publicatie een meer kwaliteitsvolle inhoud en een nieuwe look gegeven. Het is dan ook zonder spijt en met vertrouwen dat ik hem definitief de teugels van het span – dat wij samen sinds enige nummers bestuurden – overdraag.
Ik sloot mij aan bij de BVD in 1973 en was gedurende deze periode van de jaren zeventig actief waarin we het ontluiken meemaakten van de digitale technologieën in het documentatielandschap. Ik had het geluk om in die tijd te werken met sterke persoonlijkheden, waarvan meerderen ons helaas al verlaten hebben. Na een lange periode vóór alles gewijd aan het werk in een academische documentatie-eenheid die met de jaren steeds aan belang won, ben ik in de raad van bestuur van de BVD gekomen op het moment dat het Internet de werkgewoonten der professionelen uit de documentatie kwam overhoopgooien. Dit was opnieuw een periode van ontdekkingen, van diversificatie in oriëntaties en technieken en van menselijke contacten die extreem verrijkend waren. Met dank aan mijn collega’s van de raad van bestuur en aan allen die voor mij meetelden gedurende deze jaren die tevens de laatste van mijn professioneel leven waren.
Maar het is nog geen definitief vaarwel. Ik blijf lid van de BVD en lid van de redactie van de Bladen. Onze toekomstige auteurs lopen nog sterk het gevaar me tegen te komen rond de wending van een tekst doorspekt met opmerkingen rond de schrijfstijl. Want voor mij blijft de taal de hoeksteen van het documentatiewerk. Dat de nieuwe technologieën – die ruimte openen en tijd verslinden – ons niet laten vergeten in hun maalstroom dat het essentiële de boodschap blijft en dat deze vooreerst via de taal komt.
Simone JÉRÔME
Outil d’extraction automatisée et en temps réel d’une bibliographie
Frédérique de RUITER, Master 2 Intelligence économique et territoriale
Arie de RUITER, Architecte de systèmes d’information
Charles-Victor BOUTET, Master 2 Dispositifs sociotechniques de l’information et de la communication, Université de Toulon – Institut Ingemedia
Luc QUONIAM, Professeur, Université de Toulon – Institut Ingemedia
Wij beschrijven in de hierop volgende bladzijden een geautomatiseerd extractie-instrument voor alle bibliografische referenties gebaseerd op een trefwoordenselectie en dat werkt vanaf het grootste deel van de nationale sites van Amazon in de wereld. Dit gereedschap dat toelaat om het voorafgaande stadium en in real time de informatie-extractie, de selectie alsook zijn klassement binnen een bruikbare gegevensbank volgens de gebruikersbehoeften te parametreren karakteriseert zich door de afwezigheid van ruis binnen de bekomen resultaten dank zij de keuze van de bronsites.
Van folksonomieën naar ontologieën
Céline VAN DAMME, Assistent Vakgroep MOSI, Vrije Universiteit Brussel
De laatste jaren kent het world wide web een nieuwe categorisatietechniek namelijk “folksonomieën”. Internetgebruikers categoriseren web bronnen met eigen keywords of tags. Het samennemen of aggregeren van deze tags resulteert in een vlakke taxonomie of folksonomie. Onderzoekers zijn zich meer en meer bewust van de wetenschappelijke waarde die achter dit fenomeen schuil gaat: folksonomieën kunnen worden verrijkt met bestaande web en lexicale bronnen en anderzijds vormen folksonomieën een vruchtbare bodem voor de creatie van nieuwe ontologieën.
Het artikel is opgesteld naar aanleiding van een conferentie gegeven door de auteur in het kader van Inforum 2007, De 2.0 I&D professional: een alternatieve look op de nieuwe technologieën, georganiseerd door de Belgische Vere-niging voor Documentatie op 26 april 2007 te Brussel.
Donner du sens aux brevets : Typologie des utilisations de l’information brevets
Fabienne MONFORT-WINDELS, Responsable Information et veille, Sirris
Opzoekingen in deze databanken kunnen met verschillende oogmerken worden verricht naargelang men gebruik maakt van de wettelijke, technische of commerciële informatie die ze bevatten. De informatie zal worden gebruikt voor juridische doelstellingen om het wettelijk statuut te bepalen van een octrooi of aanvraag, de landen waar de bescherming geldt, alsook van de precieze rechten van de titularis. De technische informatie laat verschillende zaken toe: oplossingen vinden voor problemen en zo eigen ontwikkelingen overbodig maken, de nieuwheid van een idee verifiëren, de huidige toestand en toekomstige tendensen evalueren, een R&D programma definiëren. Octrooien laten ook toe de concurrenten te volgen, potentiële partners te identificeren, de omvang van de afzetgebieden te evalueren… Kortom, al deze elementen van technologische of concurrentiële bewaking vormen een hulpmiddel bij de strategische keuzes in het kader van de innovatie van de onderneming (economische intelligentie).
Het Nederlandse programma DARE 2003>06
Leo WAAIJERS, Programmamanager SURFshare, Stichting SURF
Keur der Wetenschap, Promise of Science en HBO Kennisbank mogen tot de verbeelding sprekende resultaten van het programma DARE 2003>06 zijn, belangrijker is op termijn de gerealiseerde infrastructuur die de Nederlandse instellingen voor hoger onderwijs en onderzoek in staat stelt om eenvoudig en betrouwbaar open toegang te verlenen tot onderzoeksresultaten en onderwijsmateriaal. In een op kennis gebaseerde samenleving zou dit de norm moeten zijn, zeker voor met publieke middelen ontwikkelde kennis. Universiteiten en academici lijken daarvan doordrongen gezien onder andere het succes van de Open Access petitie van de academische wereld aan de Europe-se Commissie. De in DARE gerealiseerde infrastructuur omvat open source toepassingen en protocollen die inmiddels hun weg naar Europa vinden, onder andere via de DRIVER projecten. Het nieuwe SURFshare 2007>10 programma richt zich op in collaboratories samenwerkende wetenschappers en hun opgave om in de toekomst hun resultaten via verrijkte publicaties in omloop te brengen, dat wil zeggen inclusief onderzoeksdata, modellen en visualisaties.