Bladen voor documentatie 2005/4 (december 2005)
Woord Vooraf
De 59ste lopende jaargang van de Bladen voor Documentatie loopt stilaan af. De laatste jaren hebben we ons permanent ingespannen om de uitgave aan te passen aan de heersende publicatietrend en technische evoluties, maar we zijn nog niet volledig klaar en we hopen in 2006 de laatste verbeteringen aan te brengen. Een webpagina voor de Bladen voor Documentatie staat ook volgend jaar op de agenda.
In afwachting schotelen we u dit laatste nummer van 2005 voor. We snijden hier meteen een onderwerp aan dat beperkt aan bod kwam en soms erg ver van ons lijkt te liggen: de Europese informatiebronnen. Maxime Wotquenne schetst op een vlotte manier de opsporingsprocedures tot de Europese rechtsbronnen en we hopen dat u daarna nog weinig problemen ondervindt om een EG-publicatie terug te vinden.
Een ander artikel dat documentalisten met voorzichtigheid benaderen is dat van links op het Internet. Michèle Battisti gaat in haar artikel in op de juridische aspecten van digitale informatie. Haar ervaringen met de materie binnen onze Franse zusterorganisatie ADBS ondersteunen de waarde van haar tekst. Ze aanvaardde graag de actualisatie van haar gelijkaardig referaat voor het IFLA-congres.
De twee andere artikels gaan over “open access”, een onderwerp dat in dit tijdschrift reeds aan bod kwam. Annick Castiaux herneemt de discussie om wetenschappelijk onderzoek al of niet langs deze weg kenbaar te maken. Onze collega Guy Delsaut van zijn kant gaat in op de (on)betrouwbaarheid van de digitale Wikipedia-encyclopedie.
Ook als doorwinterde documentatie- en informatiewerker bent u ongetwijfeld steeds op zoek naar een antwoord dat we u hopen te brengen via de Bladen voor Documentatie. We hopen dat ook de bijdragen uit dit nummer reeds een aanbreng daarin beteken en mogelijk nieuwe horizonten openen. Gaat u de uitdaging aan !?! … een spannende lectuur!
En reeds nu aan u en uw nabije, het allerbeste voor 2006.
Simone JÉRÔME
“Lier ou ne pas lier” : pour un usage responsable de l’hyperlien
Michèle BATTISTI, Chargée de veille juridique, ADBS (Association des professionnels de l’information et de la documentation)
Hyperlinks vormen een essentieel onderdeel van het Web. Ze laten toe om bijkomende informatie te groeperen en een toegevoegde waarde te verschaffen. De auteur toont aan dat dit bijkomende verantwoordelijkheden kan inhouden. Indien de links in het begin een rijkere benadering van de websites toelieten, dan duiken vandaag soms juridische problemen op. Verder kan een gebrek aan deontologische regels aangehaald worden. De bedoeling van het artikel is het opstellen van een typologie van verantwoordelijkheden verbonden aan het gebruik van hyperlinks. Er wordt getracht de verantwoordelijkheid te beperken, wel rekening houdend met de fundamentele vrijheid van het rondsturen van informatie .
Wikipédia : une source d’information extraordinaire ou une pseudo-encyclopdédie peu fiable
Guy DELSAUT, Administrateur, Association Belge de Documentation
Sinds een vijftal jaar is Wikipedia als een meertalige en samenwerkende encyclopedie aanwezig op het Web. Haar succes is enorm en betekent een echte revolutie binnen de wereld van de encyclopedie. Wikipedia kent echter ook vele tegenstanders die haar verwijten niet echt betrouwbaar te zijn. In dit artikel doet de auteur een poging om te antwoorden op de vraag welk belang een informatiespecialist moet hechten aan dit nieuw type van encyclopedie. Hij vertrekt van een beknopte historische schets en een basisuitleg over Wikipedia. De voordelen van zo’n encyclopedie en de verschillende benaderingsmanieren komen aan bod. Verder gaat de aandacht naar de navigatie en de zoekmethode. Het artikel maakt tenslotte een vergelijking met de klassieke encyclopedieën en de andere informatiebronnen.
Le coût de l’accès aux connaissances scientifiques : la solution du libre accès
Annick CASTIAUX, Chargé de cours, Facultés Universitaires Notre-Dame de la Paix
Dit artikel bekijkt de alternatieven om publicaties eenvoudiger beschikbaar te stellen van onderzoekers in Noord en Zuid. Het gaat vooral om initiatieven om vrije toegang tot de publicatie te ondersteunen. De wil van bepaalde onderzoekers bestaat om de communicatie van hun onderzoek op een andere manier te gaan bekijken om via die weg tot een betere wetenschappelijke samenwerking te kunnen komen en een zo breed mogelijk publiek te bereiken. De initiatieven vormen een alternatief voor de bestaande commerciële publicaties. Zij openen perspectieven voor toegang tot belangrijke gegevens en wetenschappelijke publicaties voor onderzoekers die deel uitmaken van universiteiten of onderzoekscentra met minder financiële middelen. Zij ondersteunen eveneens de inzet tot innovatie voor de ontwikkeling van een opkomende of dalende economie.
L’Union Européenne : équation à 25 inconnues
Maxime WOTQUENNE, documentaliste
Het doel van dit artikel is de Europese informatiestroom beter te leren kennen via een grondiger inzicht in de Europese wetgevingsprocedures en -organen. De tekst begint met een korte historische schets. Om een inzicht te krijgen van de wetgevingsprocedure en de officiële documenten worden vervolgens de betrokken Europese organisaties aangehaald. Daarna worden de belangrijkste informatiebronnen om snel juridische documentatie op te sporen, gedetailleerd weergegeven. Een laatste sectie beschrijft de manier waarop de Europese informatie soms wordt behandeld en geïnterpreteerd. Er wordt een vluchtig overzicht van de instellingen en het aanbod aan documentatie gegeven.