Bladen voor documentatie 2005/2 (juni 2005)
Woord vooraf
Tijd vliegt.
Tijd gaat snel, beter hem wel te gebruiken. Wel dat is dan wat we duidelijk niet gedaan hebben. We planden reeds vanaf het eerste nummer van dit jaar een volledig nieuwe lay-out te brengen, het werd alleen het ABD-BVD-logo en de omslag. Opvallend weliswaar, maar toch. Maar beter laat dan nooit en minder spectaculair weliswaar, laten we jullie vanaf dit tweede nummer van Bladen voor Documentatie – ook de titel wijzigde lichtjes – met volle zomerse teugen genieten van jullie vernieuwde tijdschrift. Zonder de inzet van Guy Delsaut die halsstarrig het grootste deel van dit ondankbare maar noodzakelijke werk op zijn toch niet zo brede schouders torste, zouden jullie ongetwijfeld nog enkele nummers dienen te wachten.
Na bijna zestig jaar krijgen jullie een volledige verjonging. We hopen natuurlijk dat enkelen onder jullie de volledige reeks bezitten, om te kunnen getuigen van een om het zacht uit te drukken wereld van verschil. Anderen kunnen het ongetwijfeld voorstellen.
Eentje ervan, dan nog zo goed als onzichtbaar voor de doorsnee lezer, is dat we enkele minimale en eenvoudige regels opstelden waarvan we hopen dat ze gevolgd zullen worden door de auteurs. Tot onze werkelijk gemeende spijt zeker als federale belangengroepering kunnen we hier door redenen buiten onze wil alleen de instructies in het Frans weergeven en hopen dit in een volgend nummer zo snel mogelijk recht te zetten. Belofte maakt schuld. Daar de regels vanaf nu toegepast worden, kunnen we bijna niet langer wachten met de publicatie en danken we jullie voor jullie begrip. De instructies geven meteen een duidelijke en uniforme omkadering waarbinnen de auteurs ideeën kunnen ontwikkelen. Natuurlijk hopen we dat dit de potentiële auteurs niet zal afschrikken en dat we op hun verdere bijdragen kunnen rekenen. We trachten daarbij zoveel mogelijk logistieke steun te geven. De lezer kan hiervan alleen maar genieten: een meer professionele aanpak leidt ertoe dat de teksten coherenter worden voorgesteld en er een betere controle op de geleverde informatie is. Via technologisch up to date druktechnieken zorgen we voor een aangenaam leeskader.
Zoals jullie zien, denken we vooral aan het comfort van onze leden en lezers, meer dan een halve eeuw verschijnt dit tijdschrift immers in de eerste plaats als ondersteuning van onze leden. We kregen reeds verschillende positieve reacties op de nieuwe vormgeving, graag blijven we (via onze website) jullie bemerkingen en voorstellen ontvangen. Zoals steeds, denk bijvoorbeeld maar even aan jullie bemerkingen na ons jaarlijkse Inforum, zullen we er in de mate van het mogelijke rekening mee houden.
Tot nu ging het woord vooraf steeds in grote lijnen inhoudelijk in op de artikels. Nieuw is dat we vanaf dit nummer elk artikel beginnen met een abstract. Reden om hier nog slechts summier de artikels aan te halen.
We beginnen met het tweede deel van Pierre Laszlo’s artikel in de hem kenmerkende soms speelse stijl over toch complexe chemische onderwerpen. Dirk Van Eylen praat over de samenwerking van elf bibliotheken van federale instellingen en stelt ons de relatief nieuwe en onbekende portaalsite voor. Tamara Beeckmans van haar kant heeft het over de internationaal belangrijke en zeker nodige normen om blinden en slechtzienden ruimere toegang te geven tot het Internet. In een afsluitend artikel gaat Philippe Mottet in op de open linkingtechnologie om intenser toegang te hebben tot de ons aangeboden informatie.
Veel leesplezier.
Simone JÉRÔME
Ce n’est pas qu’un texte d’humeur (deuxième partie)
Pierre LASZLO , Professeur de chimie honoraire, École polytechnique, Palaiseau, France et Université de Liège au Sart-Tilman, Belgique
Bouwen aan de bibliotheek van Babel: Een gemeenschappelijke catalogus voor de bibliotheken van de federale overheidsdiensten
Dirk VAN EYLEN, Adviseur Kennismanagement, Personeel en Organisatie
De vorm die gemeenschappelijke catalogi kunnen aannemen is gerelateerd aan het soort van samenwerkingsverband waaruit de catalogus voortkomt. De gemeenschappelijke catalogus van de bibliotheken van de federale overheidsdiensten die ongeveer 1.000.000 referenties bevat ontsnapt niet aan deze wetmatigheid. De gegevens van de individuele bibliotheken worden vier keer per jaar uit de catalogi geëxporteerd.De gegevens uit de verschillende bibliotheeksystemen worden omgezet naar een gemeenschappelijk formaat dat zoveel mogelijk informatie probeert te bewaren zonder de eenheid van het opzet te schaden. Daarna worden de gegevens samengevoegd in één bestand. Titels die meerdere keren in de gemeenschappelijke catalogus aanwezig zijn worden zoveel mogelijk ontdubbeld. Het geheel wordt gepresenteerd op de portaalsite van de federale overheid en is doorzoekbaar via een eenvoudige interface en een geavanceerde interface.
L’accès des sites Internet aux personnes déficientes visuelles
Tamara BEECKMANS, Webmaster du portail de la Sécurité Sociale en Belgique, SmalS-MvM
Dit artikel heeft tot doel om de ontwerpers van internetsites bewust te maken van het belang van toegankelijkheid tot informatie voor iedereen, welke ook de herkomst, sociale klasse, eventuele handicap, … van een persoon is. In een tijdperk van Nieuwe Technologieën en van e-Government moet bij het creëren van websites rekening worden gehouden met de strikte internationale richtlijnen die hierover bestaan, en die in feite gemakkelijk te integreren zijn vanaf het begin van een internetproject. Om de criteria die in deze richtlijnen vastgelegd worden te respecteren, zijn een aantal technische opties mogelijk, die in dit artikel worden uitgewerkt.
Open Linking et OpenURL
Philippe MOTTET, Documentaliste, Université de Liège – Bibliothèque des Sciences
De concepten Open Linking, OpenURL, contextgevoeligheid of “appropriate copy” zijn veelgebruikt in de wereld van de wetenschappelijke informatie, zelfs als men niet altijd juist weet wat er met deze mysterieuze terminologie bedoeld wordt. Een systeem van Open Linking laat toe om alle informatie over een bepaald onderwerp onderling in verbinding te brengen, op internet of in een documentair kader, dankzij de URL/URI adressen die de naam OpenURL dragen. Deze OpenURL links worden op dynamische wijze gecreëerd naar aanleiding van bibliografische zoekacties en laten toe van andere elektronische bronnen te ontdekken, die aanvullende informatie bieden in verband met de oorspronkelijke referentie en waar de gebruiker toegang toe heeft. De standaard ANSI/NISO Z39.88 definieert zowel de grammatica van OpenURL links als de metadata, identificatoren en protocols voor het uitwisselen van communicatie die erin verwerkt kunnen zijn.