Bladen voor Documentatie 2004/1 (maart 2004)
SPECIAAL NUMMER
Inforum 2003
Informatie: een kost maar een voordeel!
Woord vooraf
Mocht het je ontgaan zijn : wij staken de Bladen in een nieuw kleedje !
Deze aanpassing van onze ” lay-out ” moet door de lezer worden ervaren als de gezamelijke inspanningen die de redactieleden de laatste maanden met zijn allen doorvoerden om voor de BVD een modern concept te creëren dat overeenstemt met de diensten waarvoor ze staat en tegelijkertijd bij te dragen tot de valorisatie van het beroep en zijn actoren.
Maar de leden van de redactieraad, tenslotte allen informatiespecialisten, wensten niet alleen de vorm te updaten, maar ook en vooral de inhoud van de Bladen.
Een eerste stap in deze operatie was de opfrisbeurt die onze webstek te beurt viel; na zijn face-lift heeft deze er duidelijk meer klaarheid en moderniteit aan over gehouden. Ons doel was gewoonweg de gebruiker meer gebruiksgemak te verlenen en voor ons, bestuursleden, meer beheersmogelijkheden.
Nadien werd ons logo onder handen genomen zodat wij nu een logo hebben dat als het ware leesbaarheid en eenvoud verenigt. En vandaag is het dan de beurt aan de Bladen. Maar deze nieuwe opmaak is maar het zichtbare gedeelte van het vernieuwingsproces dat reeds enkele maanden aan de gang is. Misschien hebt u zelf al enig verschil waargenomen : beter gestoffeeerde nummers, nieuwe rubrieken, de modernisering van de productieketting en ga zo maar verder… Wij wensen evenwel niet op onze lauweren te gaan rusten en werken verder aan deze vernieuwing ; dit zal u duidelijk merken aan de Dossiers.
Dit nummer van de Bladen komt terug op het Inforum 2003. Alle sprekers gaven hun akkoord om een nieuwe bijdrage te leveren i.v.m. hun interventie, in een ietwat verschillend perspectief en met een (re)visie van een zestal maanden later. De meesten onder hen maken ons deelgenoot van de laatste nieuwe ontwikkelingen in hun vakgebied. Deze artikelenreeks is doorgaans complementair aan de handelingen die aan de deelnemers werden overhandigd tijdens het Inforum 2003 dewelke nog altijd beschikbaar zijn ; gelieve onze webstek te raadplegen wanneer u deze alsnog wenst te bekomen.
Wij wensen alle auteurs dan ook te bedanken voor deze werklast die er dan tenslotte toch nog maar eens bijkwam na hun reeds gevulde dagtaak.
Dit alles is een goed voorteken op de vooravond van het Inforum 2004 dat plaats zal vinden op 29 april aanstaande en waarvan de titel luidt : “ Competentie : een must voor professionalisme ”.
Gevolg gevend aan de evaluatieformulieren die wij van de deelnemers mochten ontvangen, werden een paar organisatorische aspecten aangepast. De programma inhoud werd ontlast zodat de sprekers meer tijd krijgen om hun exposé te brengen en zich beter kunnen inleven in de vragen afgevuurd door het publiek.
Alle informatie i.v.m. dit nakend Inforum, onze jaarlijkse afspraak, kan u terugvinden op onze webstek (www.abd-bvd.be) en wij durven hopen dat jullie talrijke aanwezig zullen zijn.
Ondertussen nog veel leesgenot toegewenst !
Met vriendelijke groet.
Vincent Maes.
Er zal, bij wijze van spreken, nog veel water naar de zee lopen eerdat alle debatten zullen afgesloten worden i.v.m. meting en omvang van de inbreng van het hedendaags concurrentieel voordeel van de informatie, alhoewel niemand dit nog echt in vrage stelt. Het is de manier waarop ze wordt gebruikt dat haar een toegevoegde waarde verleent. Daniel CONFLAND, directeur Ontwikkeling bij de “Groupe Jouve” onderstreept het belang om de informatie op een geschikte manier te gebruiken door de waarde ervan te analyseren en als ontwikkelingsmiddel aan te wenden.
In ondernemingen worden tegenwoordig alle interne diensten – wat met zich meebrengt dat ook informatiecentra er niet aan ontsnappen – aan een kosten/baten analyse onderworpen en de uitslag ervan is beslissend voor hun verdere bestaan of voor hun uitbesteding. Christian THIRIAUX beschrijft de modellen op punt gezet door de dienst “ Technical Information ” van Solvay. Deze modellen berekenen de kostprijs van de diensten om nadien te worden afgewenteld naar een interne (her)facturering. Zij moesten hiervoor beroep doen op de medewerking van klanten en tijdens het op punt stellen van het systeem werd de gelegenheid te baat genomen om zowel de leden van de dienst als de gebruikers ervan te sensibiliseren aan de informatiekostprijs en de middelen om deze te beheersen.
In de context van een drastische kostprijsvermindering is de druk op het informatiecentrum zo groot geworden dat het onvermijdelijk wordt een strategische denkoefening uit te voeren wat de positionering ervan betreft. Muriel HUSTIN, verantwoordelijke van de Dienst Informatieaankoop bij de Dexia Bank, zet uiteen hoe de onderneming wordt begeleid door toepassing van het waarde-analyse principe. De prioriteiten van de dienst worden constant herzien en aangepast aan de reële noden van de klanten.
Een manier om kosten te verminderen is de toetreding tot een consortium dat dankzij de veelheid van haar leden een zekere druk kan uitoefenen op de informatieproducenten. Het Elektron projekt van het VOWB (Vlaams Overlegorgaan Wetenschappelijk Bibliotheekwerk) verenigt de Vlaamse wetenschappelijke bibliotheken. Veerle KERSTENS en Kaat VAN WONTERGHEM, die recentelijk de coördinatie van het centrum heeft overgenomen, presenteren een realistische balans van het project in termen van voor- en nadelen voor beide betrokken partijen.
Uit een globaal oogpunt stelt Pascale Van Dinter LibEcon voor, een Europees project dat tot doel heeft een stand van zaken op te stellen van alle bibliotheken over de hele wereld d.m.v. een statistische gegevensbank. Het is van belang dat men deze data kan vergelijken op internationaal niveau om bvb. de beslissingen van de gezaghebbende te ondersteunen. In België worden deze data voor alle sectoren ingezameld door de Dienst voor Wetenschappelijke en Technische Informatie (DWTI)
Gratis informatie is een illusie : informatie heeft uiteraard een kostprijs en er is altijd wel iemand die de rekening betaalt. Nog erger, wanneer een gebruiker niet oplet is het best mogelijk dat de gemaakte onkosten echte verliezen worden voor zijn onderneming. Peter ROSENBRAND, directeur van COBIDOC, zal de mythe van de gratis informatie(ballon) eens en voor altijd doorprikken door gebruik te maken van (lichtende)
La place de l’information dans l’économie : la question de la valeur au centre des enjeux.
Daniel CONFLAND, Directeur du développement du Groupe Jouve, France Docteur en sciences de l’information et de la communication
Littéralement, in-former c’est former et transformer les représentations du réel d’un récepteur. Ce processus implique activement le bénéficiaire, au triple niveau de l’interprétation, de l’adaptation et donc de l’action. Ceci aide à comprendre pourquoi on proclame que l’information n’existe pas en soi, que ses effets ne valent que par la capacité du récepteur à l’utiliser de façon efficace. Face à des situations de plus en plus fluctuantes et aux signaux complexes et volatils que nous adresse l’environnement, le rôle premier de l’information est de réduire le niveau d’incertitude. L’information aide en effet à réduire le champ des réponses possibles à une seule réponse cohé- rente, afin, par exemple, de : lever un doute, confirmer ou infirmer une hypothèse, révéler un fait nouveau inconnu ou difficile à comprendre.
Le juste prix de l’information : son calcul et sa refacturation interne dans une entreprise multinationale.
Christian THIRIAUX, Development Manager, Intellectual Assets Management, Solvay SA.
Le nouvel environnement des centres d’information et de documentation (I&D) d’entreprises multinationales se caractérise par une mise en concurrence avec des sociétés de services extérieures. Il est désormais indispensable pour ces centres I&D de pouvoir se positionner vis-à-vis de cette concurrence. Ceci passe par une série d’incontournables : 1. Nécessité de comparer les coûts (et par conséquent, nécessité de connaître ses propres coûts !). 2. Justification de rapports qualité/coûts et service/coûts favorables. 3. Remise en question permanente (évolution des outils, des méthodes de travail, …). 4. Nécessité d’accepter la concurrence et d’admettre qu’elle peut être meilleure et/ou moins chère, ce qui implique d’accepter de faire appel à la sous-traitance, tout en la maîtrisant.
Optimiser le rapport coût-valeur de l’information par une maîtrise de la pertinence des informations fournies.
Muriel HUSTIN, Responsable des achats d’informations, Dexia Banque.
Le contexte de réduction drastique des coûts nous a amenés à repositionner stratégiquement la documentation dans l’entreprise. Le “management par la valeur”, ou comment mettre en relation les services d’information et leurs coûts, nous a permis d’améliorer notre compétitivité en adoptant de manière très précise nos produits aux besoins des usagers.
Consortiumlicenties: hoe interessant zijn de deals.
Veerle KERSTENS; Kaat VAN WONTERGHEM, LIBIS Bibliotheekinformatica – VOWB
Inleiding Steeds vaker verenigen academische bibliotheken wereldwijd zich in consortia om gezamenlijk licenties te nemen op informatieproducten, voornamelijk elektronische tijdschriften en databanken. Vanwaar deze toenemende samenwerking en wat gebeurt er op dit vlak in Vlaanderen? Wat is de meerwaarde van deze consortiumovereenkomsten? Zijn het leefbare modellen voor de toekomst?
LibEcon: a research study into international library economics.
Pascale VAN DINTER, Wetenschappelijk medewerker van DWTI
LibEcon: een Europees project om bibliotheek-statistieken te systematiseren. In het kader van LibEcon wordt in een aantal landen in en buiten Europa door een netwerk van landencoördinatoren jaarlijks informatie verzameld over de verschillende types van bibliotheken: de nationale en openbare bibliotheken, bibliotheken van universiteiten en hogescholen, speciale bibliotheken zoals medische, kunst- en overheidsbibliotheken… De informatie behelst zowel de collecties als de diensten, de gebruikers, het personeel, de uitgaven en de inkomsten.
Hoeveel geld kost gratis informatie uw organisatie.
Peter J.C. ROSENBRAND, directeur Cobidoc BV
Als we praten over gratis informatie, bedoelen we in dit geval de digitale informatie die te vinden is op het Internet. Voor de komst van Internet was er natuurlijk ook gratis informatie, maar die was in een veel kleinere oplage beschikbaar. De vraag is natuurlijk of er werkelijk gratis informatie bestaat en zo ja hoe nuttig is deze informatie. Voor de komst van het Internet kwam gratis informatie bij ons binnen via bijv. de brievenbus; deze is nu vervangen door een elektronische postbus met veel meer ongevraagde informatie dan ons vaak lief is.